Środa Śląska, początkowo osada targowa w której Henryk I Brodaty osadzał kolonistów niemieckich prawa miejskie otrzymała przed 1214 r. W XVIII w. należała do księstwa wrocławskiego, w XIV w. do księstwa świdnickiego. Od XV w. rozwijała się uprawa winorośli, browarnictwo oraz produkcja win. W trakcie II wojny światowej znajdował się tutaj jeniecki oddział roboczy obozu w Zgorzelcu. Od 1975 r. jest siedzibą powiatu średzkiego.

Zabytki które warto zwiedzić to późnoromański kościół parafialny św. Andrzeja, wzniesiony w 2 połowie XIII w., kościół Świętego Krzyża z XIV w., przebudowanego w XVII w.

Warto zobaczyć również mury miejskie, których ponad 1,5 - km odcinek zachował się do dziś. Wzniesione przez mieszczan średzkich łączyły się niegdyś z zamkiem kasztelańskim. W ratuszu nieopodal, pochodzącym z XV w. znajduje się dziś muzeum regionalne z bardzo ciekawymi zbiorami archeologicznymi i historycznymi na temat miasta i okolic.

W 1988 roku w mieście znaleziono skarb, zw. "skarbem średzkim" i uznawanym za najcenniejsze znalezisko w Europie w XX w. Zbiory należą do Muzeum Narodowego we Wrocławiu, zawierają m.in. koronę z orłami z początku XIV w., ozdobną taśmę, monety, a nawet zapinkę do płaszcza.