Miasto położone jest na Nizinie Śląsko - Łużyckiej, Równinie Chojnowskiej. Brak jakichkolwiek dokumentów lokacyjnych nie pozwala na dokładne ustalenia daty nadania miastu praw miejskich. Przyjmuje się jednak, że nastąpiło to pomiędzy 42 a 75 rokiem dwunastego stulecia. Od 1301 do 1346 roku Jawor był stolicą samodzielnego księstwa , następnie został włączony do księstwa świdnickiego. W 1368 roku miasto znalazło się pod zwierzchnictwem Czech i od tamtego czasu dzieliło losy polityczne Śląska.

W 1776 roku miasto zostało niemal całkowicie zniszczone w wyniku pożaru. Wiek XIX zaowocował burzliwym rozwojem lokalnej gospodarki i szybkim przyrostem liczby ludności. Powstawały nowe dzielnice, miasto rozrastało się poza tereny starówki. Wraz z zakończeniem II wojny światowej miasto przeszło pod zwierzchnictwo Polski. Rozpoczęto odbudowę miasta w wyniku czego zachowany został średniowieczny układ urbanistyczny. Wraz z upływem lat w Jaworze rozwijał się przemysł maszynowy, chemiczny i spożywczy.

Z dawnej zabudowy rynku pochodzącej z XVI i XVII wieku ocalały jedynie nieliczne kamienice. W miejsce zniszczonych budynków powstały nowe współczesne domy mieszkalne z malowniczymi podcieniami, w których niegdyś kwitł handel.

W samym centrum miasta wznosi się neorenesansowy ratusz z gotycką wieżą z drugiej połowy XIV wieku. Na szczycie wieży znajduje się galeria, jest to idealny punk widokowy na miasto i okoliczne tereny. Obecnie budynek ratusza jest siedzibą władz miasta.

W pobliskim parku znajduje się barokowy drewniany ewangelicko - augsburski Kościół Pokoju pod wezwaniem Ducha Świętego. Świątynia w 2001 roku została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.

W latach 1654 - 1655 za zezwoleniem cesarza Ferdynanda III rozpoczęto budowę, której konstrukcja miała zawierać jedynie drewno i glinę. Na terenie obecnego Parku Pokoju w 1972 roku znajdował się Cmentarz Ewangelicki. Burmistrz Miasta Jawora 10.IX. 2005 roku ufundował pomnik dla uczczenia pamięci Jaworzan, którzy spoczęli w tym miejscu.